Νίκος Κρανιδιώτης, Μνήμη Κερύνειας

Νίκος Κρανιδιώτης – Μνήμη Κερύνειας

Ο ποιητής και πεζογράφος, Νίκος Κρανιδιώτης, τιμήθηκε με το βραβείο ποίησης Κώστα και Ελένης Ουράνη από την Ακαδημία Αθηνών και με το κρατικό βραβείο Συνολικής προσφοράς στα Κυπριακά γράμματα.

Συλλογιέμαι τα χρόνια που πέρασαν,
τη μικρή πολιτεία,
που ακουμπημένη στη θάλασσα λαμποκοπούσε στον ήλιο
τη γιαγιά Ελένη
που κατέβαζε το Θεό στο σπίτι της
και τον φίλευε κόλλυβα και μέλι.

Τις μεγάλες καλοκαιριάτικες μέρες,
που κρατούσαν ακίνητο τον ήλιο στη θάλασσα,
την ταραχή του εφηβικού έρωτα
που κατέβαζε στη γη το φεγγάρι,
τα πρωινά, που χαμογελούσε το φως
μέσ’ απ’ τις χαραμάδες των κλειστών παραθυριών
κι άπλωνε στ’ αστραφτερά σεντόνια την κόκκινη δαντέλα του.

Κι ύστερα τους πραματευτάδες, που διαλαλούσαν την πραμάτια τους
ανάμεσα στον τρυφερό κελαϊδισμό μιας σιταρήθρας[1]
και το φευγάτο καλπασμό[2] του αλόγου
στο πασπαλισμένο μ’ ασημόσκονη πλακόστρωτο.

Ήτανε όλα ωραία:
Οι απλοί άνθρωποι που μηδένιζαν τη σκέψη τους στο αύριο,
ο αγέρας, που γέμιζε θαλασσινές νότες τα μικρά σπιτάκια,
οι πράσινες ελιές, που ασήμωναν[3] το σιωπηλό κάμπο,
τα ζουζούνια, που μετεωρίζονταν[4] στο χρυσό φως της μέρας,
τα μάτια των κοριτσιών, που βυθίζονταν στο γαλάζιο όραμα
των καραβιών, που φεύγανε απ’ το μικρό λιμανάκι,
σαν χάρτινα παιχνίδια, στα ξεχασμένα παιδικά τους όνειρα.

Πέρασαν όλα σαν φευγαλέο καλοκαιριάτικο όραμα.

Τώρα δε μένει πια παρά η νύχτα
η μαύρη νύχτα,
η σκοτεινή αυγή π’ ανάτειλε ύστερα χωρίς Θεό,
κι ο ήλιος που βυθίστηκε για πάντα στο μεγάλο θάνατο.

[Ο μικρός μας κόσμος, 1986]

Ανάλυση ποιήματος

Το ποίημα έχει χαρακτηριστικά και παραδοσιακής αλλά και μοντέρνας ποίησης.

·         Τίτλος προϊδεαστικός, δηλωτικός του περιεχομένου	·         Οι στίχοι είναι ανισοσύλλαβοι.
·          Λυρισμός	·         Οι στροφές δεν έχουν το ίδιο αριθμό στίχων.
	·         Καθημερινό λεξιλόγιο
	·         Σκοτεινότητα

Ωστόσο, το ποίημα θα μπορούσε να ειπωθεί ότι ανήκει στη μοντέρνα ποίηση.

Θέμα ποιήματος

Το ποίημα έχει  δύο θεματικές ενότητες:

Α) Ο μικρός παράδεισος της Κερύνειας πριν την τουρκική εισβολή, το 1974,  το πανέμορφο φυσικό περιβάλλον της που είναι γεμάτο από φως, όπου οι κάτοικοι ζουν ξέγνοιαστοι και ευτυχισμένοι και ασφαλείς,

Β) Η Κερύνεια μετά την τουρκική εισβολή του 1974, στην οποία κυριαρχεί η σκλαβιά, η δυστυχία, η ψυχική οδύνη και το σκοτάδι.

Ενότητες

Στ. 1-26: Η Κερύνεια πριν την τουρκική εισβολή του 1974 (παρελθόν)

Στ. 27-31: Η Κερύνεια μετά την τουρκική εισβολή του 1974 (παρόν)

Πώς εμφανίζεται η Κερύνεια πριν την τουρκική εισβολή;

Η Κερύνεια πριν την τουρκική εισβολή εμφανίζεται σαν ένας μικρός παράδεισος, όπου το φως και η θάλασσα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Στην Κερύνεια του παρελθόντος, οι άνθρωποι ζουν ελεύθεροι, ανέμελοι, ευτυχισμένοι χωρίς να τους απασχολεί το αύριο.

Η συμμετοχή της Φύσης

Η φύση φαίνεται να πρωτοστατεί στη σύνθεση του ειδυλλιακού περιβάλλοντος της Κερύνειας. Το φως του ήλιου φωτίζει και ομορφαίνει την περιοχή και κάνει τα ζουζούνια να πετάνε ψηλά τον αέρα, ενώ η θάλασσα ήταν το μέρος στο οποίο ακουμπούσαν η πολιτεία και τα μάτια των κοριτσιών. Ο αγέρας γέμιζε θαλασσινές νότες τα σπιτάκια, ενώ οι πράσινες ελιές έδιναν λάμψη στον κάμπο.

Πώς εμφανίζονται οι κάτοικοι της Κερύνειας πριν την εισβολή;

Οι κάτοικοι της Κερύνειας εμφανίζονται ως απλοί άνθρωποι που ζούσαν ευτυχισμένοι, με ασφάλεια και γαλήνη. Η γιαγιά Ελένη προσκαλούσε τον Θεό στο σπίτι της και τον φίλευε (δείγμα της θρησκευτικότητας και φιλοξενίας των κατοίκων), οι έφηβοι ζούσαν τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα, οι πραματευτάδες διαλαλούσαν την πραμάτεια τους (δείχνει την οικονομική ανάπτυξη και την εμπορική κίνηση της περιοχής) και τα κορίτσια αγνάντευαν την θάλασσα.

Πώς εμφανίζεται η Κερύνεια μετά την τουρκική εισβολή;

Η Κερύνεια μετά την τουρκική εισβολή δεν έχει καμία ομοιότητα με την Κερύνεια πριν την τουρκική εισβολή. Με την τουρκική εισβολή η πόλη βυθίστηκε στο σκοτάδι και στο πένθος.  Μάλιστα μοιάζει να την εγκατέλειψε ο Θεός , καθώς πλέον την πόλη χαρακτηρίζει η βία, η καταστροφή, η προσφυγιά και η κατοχή.

Οι άνθρωπο πλέον είναι πρόσφυγες, αγνοούμενοι ή ακόμη και νεκροί, ενώ τα συναισθήματα που τους κατακλύζουν είναι η απαισιοδοξία, η θλίψη, η ψυχική οδύνη, η ανασφάλεια και η οργή για το άδικο.

Η ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΣΤΟ ΠΟΙΗΜΑ
Η Κερύνεια πριν το 1974 (παρελθόν)	Η Κερύνεια μετά το 1974 (παρόν)
Μικρός παράδεισος στ. 1-26 Ελευθερία	Βία, καταστροφή, προσφυγιά, σκλαβιά, κατοχή.
Απλοί άνθρωποι, γεμάτοι με την ευτυχία του σήμερα, δεν τους απασχολεί το αύριο, στ. 20	Πρόσφυγες, νεκροί, αγνοούμενοι, άνθρωπο γεμάτοι δυστυχία, άγχος για το αύριο, στ. 27-31
Συναισθήματα που πλημμυρίζουν τον αναγνώστη:	Συναισθήματα που πλημμυρίζουν τον αναγνώστη:
αγάπη για την ζωή, αισιοδοξία, ξεγνοιασιά, ευτυχία, χαρά, ανεμελιά, ασφάλεια, ηρεμία, γαλήνη.	Απαισιοδοξία, θλίψη, ψυχική οδύνη, ανασφάλεια, οργή για το άδικο.

---

[1] Σιταρήθρα: είδος πουλιού

[2] Φευγάτος καλπασμός: γρήγορος καλπασμός

[3] Ασήμωναν: έδιναν λάμψη

[4] Μετεωρίζονταν: πετούσαν ψηλά